چشم نوری سنسور نوری چیست؟ | راهنمای کامل Optical Sensor و کاربرد صنعتی آن

✅ چشم نوری | Optical Sensor سنسور نوری چیست؟

چشم نوری | Optical Sensor که با نام سنسور فتوالکتریک (Photoelectric Sensor) نیز شناخته می‌شود، یک سنسور غیرتماسی است که با استفاده از نور (معمولاً مادون قرمز یا قرمز مرئی) برای تشخیص وجود، عدم وجود، فاصله یا عبور اجسام در مسیر خود استفاده می‌شود.

چشم نوری در خطوط تولید، بسته‌بندی، کنترل درب، شمارش قطعه، سیستم‌های حفاظتی و بسیاری کاربردهای صنعتی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

🎯 عملکرد چشم نوری | Optical Sensor چگونه است؟

چشم نوری | Optical Sensor با ارسال یک پرتو نور از فرستنده (LED) و دریافت آن توسط گیرنده، کار می‌کنند. اگر شیء در مسیر نور قرار بگیرد، پرتو قطع یا بازتاب داده می‌شود و سنسور این تغییر را به سیگنال الکتریکی (خروجی دیجیتال) تبدیل می‌کند.

🧠 انواع چشم نوری بر اساس ساختار

🔹 1. Through-beam (فرستنده و گیرنده جدا)

دارای یک فرستنده و یک گیرنده

برد بسیار بالا (تا 10 متر یا بیشتر)

دقت و ایمنی بالا
✅ کاربرد: درب‌های اتوماتیک، دستگاه‌های شمارش سریع

🔹 2. Retro-reflective (بازتابی با رفلکتور)

فرستنده و گیرنده در یک بدنه

نیاز به نصب رفلکتور روبرو

مناسب برای اجسام تیره یا براق
✅ کاربرد: بسته‌بندی، تشخیص اجسام متنوع در فاصله متوسط

🔹 3. Diffuse-reflective (بازتاب از جسم)

نور به جسم برخورد کرده و به گیرنده بازمی‌گردد

نصب آسان، بدون رفلکتور
✅ کاربرد: تشخیص حضور قطعه، شمارش بسته

⚙️ مشخصات فنی مهم در انتخاب Optical Sensor

برد تشخیص از چند میلی‌متر تا 20 متر (بسته به نوع و مدل)
نوع خروجی PNP، NPN، Relay، آنالوگ (در مدل‌های خاص)
نوع تغذیه 12 تا 24V DC – برخی مدل‌ها 100-240V AC
نوع نور مادون قرمز (IR)، قرمز مرئی (Red LED)، لیزری (Laser)
حالت عملکرد Light ON یا Dark ON (قابل تنظیم در برخی مدل‌ها)
درجه حفاظت IP65، IP67 – مقاوم در برابر گردوغبار و آب
جنس بدنه ABS، فلزی، آلومینیومی، استیل ضدزنگ
دمای کاری -25 تا +70 درجه سانتی‌گراد

🏭 کاربردهای صنعتی چشم نوری – سنسور نوری

بسته‌بندی تشخیص حضور بسته، شمارش جعبه، فعال‌سازی کاتر
چاپ و لیبل‌زنی تشخیص موقعیت برچسب، بررسی موجود بودن لیبل
خودروسازی کنترل قطعه، موقعیت‌یابی در ربات‌های جوش
صنایع غذایی بررسی عبور بطری یا ظرف در خط پرکن
سیستم‌های امنیتی اعلام عبور از مسیر ممنوع یا باز شدن درب
درب اتوماتیک و درایو آسانسور تشخیص عبور یا مانع در مسیر حرکت درب

🏆 برندهای معتبر چشم نوری در بازار

✅ Omron (امرن)

سنسور نوری امرن مدل‌های E3Z، E3FA، E3S، E3JM – دقیق، مقاوم، با تنوع بالا در برد و نوع خروجی

✅ Autonics (آتونیکس)

سنسور نوری آتونیکس مدل‌های BPS، BR، BEN، BGS – اقتصادی، پرکاربرد، نصب آسان

✅ کوینو (KOINO)

سنسور نوری کوینو مدل های KPS

✅ فناک (FENAC)

سنسور نوری فناک مدل FNC DD36 RKL 24V

💡 نکات مهم در انتخاب چشم نوری

برد مورد نیاز را مشخص کن (مثلاً برای فاصله کمتر از 1 متر، مدل Diffuse مناسب است)

نوع خروجی را با سیستم کنترل خود تطبیق بده (PLC معمولاً با NPN یا PNP کار می‌کند)

مقاومت محیطی (IP) برای فضاهای مرطوب یا دارای گردوغبار مهم است

اگر شیء شفاف یا براق است، از مدل‌های خاص تشخیص شفاف استفاده کن

نصب صحیح و تراز نوری برای عملکرد دقیق سنسور حیاتی است

❓ سؤالات متداول (FAQ)

۱. تفاوت چشم نوری NPN و PNP چیست؟
🔹 NPN: خروجی منفی به بار می‌دهد (مناسب برای ورودی sink)
🔸 PNP: خروجی مثبت به بار می‌دهد (مناسب برای ورودی source)
✅ نوع سنسور باید با ورودی سیستم (مثلاً PLC) هم‌خوانی داشته باشد.

۲. آیا می‌توان چشم نوری را مستقیماً به PLC متصل کرد؟
✅ بله، خروجی دیجیتال سنسور به ورودی دیجیتال PLC وصل می‌شود.

۳. اگر نور محیط زیاد باشد (مثل نور خورشید)، عملکرد سنسور مختل می‌شود؟
🔸 در مدل‌های ساده ممکن است، اما سنسورهای با فیلتر نوری یا لیزری در برابر نور محیط مقاوم هستند.

۴. آیا می‌توان با چشم نوری اجسام شفاف مثل بطری PET را تشخیص داد؟
✅ بله، با استفاده از سنسورهای مخصوص تشخیص شفاف یا رفلکتور خاص.

✅ جمع‌بندی چشم نوری | Optical Sensor  سنسور نوری

چشم نوری | Optical Sensor یا سنسور فتوالکتریک ابزاری ساده و پرکاربرد برای تشخیص بدون تماس اجسام در کاربردهای صنعتی است. با انتخاب درست بر اساس برد، نوع خروجی، دقت، شرایط محیطی و برند معتبر، می‌توان دقت سیستم را بالا برد، سرعت فرآیند را بهینه کرد و خطاهای ناشی از سنسورهای مکانیکی را کاهش داد.